Begrippenlijst
| BEGRIP | OMSCHRIJVING |
| AAC | Aerated Autoclave Concrete (Geautoclaveerde cellenbeton), gebruikt voor bouwen, ook bekend als cellenbeton of "Aircrete". |
| Absorberen | In het zuiveringsproces van rookgassen verwijdert gebluste kalk zure verontreinigingen uit het rookgas (HCl, SO2, SO3, HF) door dit te absorberen. |
| Absorberen | De term die gebruikt wordt bij een aantal verbrandingssystemen voor de chemische bestanddelen die worden toegevoegd aan de gaszijde van de stoomgenerator om emissies te reduceren (absorberen). Bijvoorbeeld: kalksteen wordt gebruikt in wervelbedstoomgenerators om zwaveldioxide-emissies te reduceren. |
| Adsorberen | In het rookgasproces is dit een chemische neutralisatie van zuren en basen, waarbij zouten zoals CaCl2, CaSO4 of CaF2 worden geproduceerd |
| Aggregaat | Een korrelig materiaal dat wordt gebruikt in de bouw. De meest voorkomende natuurlijke minerale aggregaten zijn zand, gravel en vergruisd steen. (< 95% CaCO3) |
| Bemesten | In landbouwprocessen zijn calcium en magnesium essentiële voedingsstoffen voor planten. |
| Beschermen | Dolomiet is een zeer stabiel vuurvast materiaa met een hoog smeltpunt (2.400°C). Daardoor biedt het een goede weerstand tegen zeer hoge temperaturen.
Daarnaast bieden hardgebrande producten, met hoge dichtheid ook een betere weerstand tegen: • Hydratatie (voor gebruik) Bij het staalproductieproces vergroten kalk, en vooral dolomiet de levensduur van de vuurvaste bekleding. |
| Binden | In de bouwmarktproducten reageert kalk met CO2 of met de silica uit zand om calciumcarbonaat of calciumsilicaathydraat te vormen, waardoor een sterke en duurzame binding ontstaat. Kalk reageert met puzzolane materialen om cement en mortel te binden en zorgt voor een harde structuur. |
| Bleken | In de papierindustrie wordt kalk eerst omgezet in een kalkmelk en dan in PCC (geprecipiteerd calciumcarbonaat) – CaCO3).
PCC wordt als vulmiddel toegevoegd aan cellulosevezels om papier lichter, witter, opaker en massiever te maken. |
| Calciet | Kristallijnen mineraal bestaande uit calciumcarbonaat. |
| Calcinatie | Het verhitten van kalk- en dolomietsteen om CO2 te verwijderen uit de steen. Gecalcineerde producten - oxides: Ongebluste kalk, gebrande dolomiet |
| Calciumcarbonaat | CaCO3 een veelvoorkomend mineraal op aarde. Lhoist selecteert de puurste afzettingen die geschikt zijn voor veel toepassingen |
| Coagulatie, uitvlokking | Bij het zuiveren van water of effluentbehandeling kunnen fijne deeltjes in water tot een vlok gebonden en verwijderd met middelen zoals kalk, FeCl3 en polymeren. |
| Coating | In de papierindustrie wordt kalk eerst omgezet in een kalkmelk en dan in PCC (geprecipiteerd calciumcarbonaat) – CaCO3).
PCC wordt gebruikt als coatingspigment om het papieroppervlak af te werken. |
| Coatingspigment | Pigment om papier te coaten, meestal geleverd als specie. Erg lichte mix van zuivere deeltjes, zoals gepoederde kalk of kaolien. |
| Concentratie | Geeft de hoeveelheid van een actieve substantie in een mengsel aan. |
| Desinfecteren | In landbouwprocessen worden ongebluste producten van Lhoist gebruikt om ziekteverwekkers, bacteriën en virussen in stallen te vernietigen, dankzij hun hoge basiciteit.
Bij de slibbehandeling voorkomt kalk fermentatie, beperkt het geuren en elimineert het ziekteverwekkers door pH>12 (stabilisatie en hygiënisatie). |
| Dolomiet | CaO.MgO, calciummagnesiumoxide, gebrande dolomiet |
| Dolomiet | CaCO3MgCO3, calciummagnesiumcarbonaat, dolomiet kalksteen, magnesiumkalksteen, Dolostone |
| Dolomitische kalksteen | Kalksteen met verhoogde concentraties magnesiumcarbonaat. |
| Draaiovens | De draaioven (Rotary kiln - RK) is een van de vele typen kalkoventechnologieën. De draaioven is een lange, hellende bui van circa honderd meter lang, die wordt gevoed met stenen van 50 mm tot soms minder dan 3 mm. De rotatie en helling van de buis dwingt de kalk om van boven naar beneden te rollen. De stenen vullen slechts 10% van de doorsnede van het omhulsel; de overgebleven ruimte wordt gevuld door het stijgende gas, dat wordt aangezogen door een ventilator. Brandstof wordt geïnjecteerd in een centrale brander, onder in de buis, net voor de koeler. Deze ovens kunnen verschillende vlamprofielen genereren en worden gebruikt om kalk van hoge kwaliteit met gering CO2-residu, gecontroleerde reactiviteit en laag zwavelgehalte in het algemeen te produceren. |
| Drogen | Bij de slibbewerking bindt ongebluste kalk water. Deze hydratatiereactie genereert warmte en draagt bij aan de ontwatering. Behandeling met kalk voor de separatie van vaste en vloeibare stoffen verbetert ook de afwateringseffectiviteit in filterpersen, waardoor de slibhoeveelheden afnemen.
In de wegenbouw wordt ongebluste kalk gebruikt om natte grond te drogen. |
| Effluent | De vaste reststoffen van processen. |
| Elektrische boogoven (Electric Arc Furnace) | Een oven die ijzer en schroot smelt met behulp van elektroden van grafiet. De elektrische boog die tussen de twee elektroden en de metalen lading loopt creëert intense hitte waardoor de lading smelt. Bij dit proces kunnen legeringen worden toegevoegd. |
| Exotherm | Warmtevorming bij chemische reactie. |
| Fijnkorrel | Een van de drie categorieën van kalk, over het algemeen kleiner dan 2 mm. |
| GCC | Gemalencalciumcarbonaat of GCC wordt geproduceerd door het breken en malen van een carbonaatsteen, zoals kalksteen, krijt of marmer. |
| Gebluste dolomiet | Ca(OH)2Mg(OH)2, calcium en magnesiumtetrahydroxide worden verkregen als dolomiet met water gemengd wordt onder druk en bij een bepaalde temperatuur. Zie Type S. |
| Gebluste kalk | Ca(OH)2, calciumhydroxide. Wordt verkregen wanneer calciumoxide wordt gemengd of 'geblust' met water. Ook wel gebluste kalk genoemd. Zie Type N. |
| Gips | Calciumsulfaathydraat, CaSO4 x 2H2O of calciumsulfaatdihydraat. Gips komt voor als natuurlijke grondstof en wordt geproduceerd in aantal rookgasontzwavelingsprocessen (FGD - Flue Gas Desulfurization) |
| Gloeiverlies (LOI - Loss on Ignition) | Gewichtsverlies bij verhitting als gevolg van verdamping van vocht en ontgassing van CO2 . Wordt gebruikt om de binding H2O en overgebleven CO2 vast te stellen. |
| Halfgebluste dolomiet | Ca(OH)2.MgO, Calcium magnesium (di)hydroxide oxide, halfgebluste dolomiet, gebluste dolomiet, gebluste kalk. |
| Halfgebrande dolomiet | CaCO3.MgO, Calciumcarbonaat magnesiumoxide, gecalcineerde dolomiet, half-gecalcineerde dolomiet, calciummagnesiumcarbonaatoxide, dolomietkalk. |
| Hoogoven | Technologie om ijzeroxide om te zetten in ruw ijzer met beulp van cokes en kalk/dolomiet en om onzuiverheden uit het ijzererts te halen. |
| Hydratatie | Proces om een oxide (kalk of dolomiet) in een hydroxide (gebluste kalk of gebluste dolomiet) te veranderen.
Dit proces kan compleet of gedeeltelijk plaatsvinden. |
| Hydraulische kalk | Een chemisch onzuivere vorm van kalk met hydraulische eigenschappen in verschillende gradaties. De hydraulische eigenschappen worden gegenereerd door aanwezigheid van silica, aluminium en meestal wat ijzer, in combinatie met ongebluste of gebluste kalk en water. Meestal gebruikt als bindmiddel voor pleister en mortel. |
| Industriële mineralen | Industriële mineralen zijn 'natuurlijk voorkomende chemische bestanddelen' |
| Kalkmelk | Een suspensie van calciumhydroxidedeeltjes in water. Deze deeltjes geven het een melkachtig aspect. Kalkspecie |
| Kalksteen | Sedimentair gesteente bestaande uit het mineraal calciet (calciumcarbonaat of CaCO3). Is beschikbaar in de vorm van gebroken, gegranuleerd of gemalen kalksteen |
| Kalkzandsteenblokken | Calciumsilicaatblokken geproduceerd door een voorgevormde steen van een mengsel van zand en kalk in een autoclaaf te verwarmen. |
| Kaoliens | Kaolien - is de algemene naam voor het mineraal kaoliniet, een hexagonaal kristal gevormd door de oxides en hydroxylen van silicium en aluminium. Na verwijdering van onzuiverheden zoals zand en organische stoffen is kaolien een vulmiddel, een coating voor helderheid, een bron van aluminium bij het maken van glas en keramiek en een toevoeging in lijm, verf en andere producten. |
| Kiezel | Zie kluitkalk. |
| Klei - plastische klei | Plastische klei - is een kaolienachtige sedimentaire klei die chemisch veranderd is en waarin zand, organische materialen en andere bestanddelen voorkomen. De ideale kaolienmineraalstructuur is veranderd door vervanging van aluminium- en siliumatomen door andere elementen. De imperfecties die hierbij ontstaan leveren een gewenste plasticiteit op wanneer de plastische klei wordt gebruikt met water voor het vormen van keramische artikelen. |
| Kluitkalk | Een van de drie categorieën van kalk, over het algemeen groter dan 12 mm. |
| Korrelkalk | Een van de drie categorieën van kalk, over het algemeen tussen 2 en 12 mm. |
| Luchtkalk | Gebluste kalk en dolomiet worden luchtkalk genoemd omdat ze combineren met en hard worden door de kooldioxide in de lucht |
| Magnesiumkalksteen | Een kalksteen met aanzienlijke hoeveelheden magnesium, minimaal 90% calciet en niet meer dan 10% dolomiet. |
| Malen | Procedure om korrelgrootte te verkleinen, meestal tot onder 2 à 3 mm. |
| Malen | Procedure om korrelgrootte te verkleinen, meestal onder 100µm. |
| Mortel | Een mix van een of meer anorganische of organische bindmiddelen, aggregaten, vulmiddelen, additieven en/of toevoegingen. |
| Neutraliseren | Bij landbouwprocessen verlagen producten van Lhoist de zuurgraad van de grond om de beschikbaarheid van voedingsstoffen voor planten te verhogen, de biologische activiteit te bevorderen en de grondstructuur te verbeteren.
In het rookgasproces is dit een chemische neutralisatie van zuren en basen, waarbij zouten zoals CaCl2, CaSO4 of CaF2 worden geproduceerd. Bij waterzuivering of effluentbehandeling corrigeren producten van Lhoist de zuurgraad van water of effluenten door hun pH-waarde naar neutraliteit (pH=7) of het verwerkingsdoel te brengen. Natuurlijke waterbronnen die buitensporig veel CO2 (vergeleken met het evenwicht) bevatten, zijn chemisch agressief. Het te veel aan CO2 wordt geneutraliseerd door de toevoeging van op carbonaat gebaseerde producten om het pH-evenwicht van het water te bereiken. |
| Ongebluste kalk | CaO, calciumoxide, geproduceerd door de calcinatie van kalksteen. |
| Ontharden | Bij waterzuivering of effluentbehandeling bevat hard water grote hoeveelheden onoplosbare bicarbonaten HCO3-.
Bij het ontharden door kalktoevoeging vindt precipitatie hiervan plaats in de vorm van onoplosbare carbonaten CaCO3 of MgCO3. |
| Ontwatering | Een proces waarbij water wordt verwijderd |
| Ontzwaveling | Verwijdering van zwavel in het staalproductieproces of bij rookgasbehandeling. |
| Oplosbaarheid | De oplosbaarheid (solubility - S) van een bestanddeel is de maximale hoeveelheid van dat bestanddeel die kan worden opgelost in één liter water (in mg/l). |
| Oppervlaktewater bekalken | Het verspreiden van poederkalk om verzuring van voornamelijk meren te bestrijden. |
| Ovens | Industriële technologieën gebruikt in de kalkindustrie om CO2 te verwijderen uit carbonaten, om dolomietstenen te sinteren of om industriële mineralen te drogen. Er worden verschillende technologieën (oventypes) gebruikt. |
| PCC | Geprecipiteerd calciumcarbonaat (Precipitated Calcium Carbonate - PCC) wordt geproduceerd via een serie van gecontroleerde chemische reacties. Ongebluste kalk wordt geblust met water om specie te vormen waaraan kooldioxidegas wordt toegevoegd. De resulterende reactie produceert een zeer fijn geprecipiteerd calciumcarbonaat (CaCO3). Deze vulstof wordt gebruikt bij de productie van papier om de helderheid, opaciteit, bulk en textuur van het papier te verbeteren. |
| Pleistermortel | Duurzame kalk- en aggregaatcoating, die zorgt voor een beschermende laag op de muren van een gebouw. |
| Precipitaat | Bij waterzuivering of effluentbehandeling zijn metalen minder oplosbaar in water met specifieke pH-waarden, waarin deze precipitaten vormen. Andere ionen zoals sulfaten, fosfaten of fluorides kunnen ook uit water worden verwijderd door toevoeging van kalk- of dolomietproducten. |
| Putty | Kwalificeert een mix van kalk (calciumhydroxide) in water die wordt gebruikt voor de productie van kalkpleister, gips, mortel enz. |
| Puzzolaan | Gebruikt om een reactie te omschrijven van reactieve silicium en aluminium met materialen (puzzolane materialen) die calciumhydroxide gebruiken om gebluste calciumsilicaten tot een harde massa te vormen. |
| PV | Gietvolume (Pore volume) (cm³/g) bepaalt de directe maat van de toegankelijkheid van de SSA. |
| Reactiviteit | Geeft de mate aan waarin kalk of dolomiet reageert met water. 'Hoge', 'gemiddelde' en 'lage' reactiviteit worden gebruikt als brede classificaties voor ongebluste kalk. |
| Regeneratieve kalkovens met parallelle doorstroming (PRFK - Parallel flow regenerative kilns) | De regeneratieve kalkoven met parallelle doorstroming (PFRK) is een van de verschillende typen kalkoventechnologieën die een zeer hoge energie-efficiëntie biedt. Deze oventechnologie bestaat uit 2 of 3 schachten die onderling verbonden zijn door een overstekend kanaal. De brandstof wordt in de oven geïnjecteerd door een reeks lansen die in de lading worden geduwd. Deze oven werkt op alternerende wijze: wanneer een schacht zich in de brandmodus bevindt, ontvangt deze energie van de punten van de lansen terwijl de andere schacht wordt voorverwarmd, waar het rookgas zijn energie aan de kalksteen afgeeft. Ongeveer iedere 12 minuten wordt de cyclus omgedraaid.
De temperatuur van de kalksteen neemt toe terwijl deze naar beneden door de oven beweegt, totdat het niveau van de lanspunt wordt bereikt. Hierna volgt een calcinatiefase bij een tussentemperatuur (minder dan 1.100°C), waarbij reactieve kalken worden geproduceerd. |
| Regenereren | In de papierindustrie wordt kalk gebruikt in het chemische pulpproductieproces voor het regenereren van Na(OH), dat als een reagens gebruikt wordt om cellulosevezels uit het hout te halen. |
| Remineraliseren | Bij drinkwaterproductie, waterzuivering of effluentbehandeling wordt water met een tekort aan mineralen (bijv. opgeloste Ca++ en HCO3-) heeft geremineraliseerd door kalk toe te voegen. Afhankelijk van het CO2-evenwicht van water, kan CO2 tegelijkertijd (borrelend) worden toegevoegd.
Remineralisering genereert opgeloste calcium bicarbonaten Ca (HCO3)2 die de pH-waarde van het water stabiliseren. |
| Rijzen | In de bouw beschrijft dit het toenemen van het volume tijdens het rijsproces om cellenbeton te produceren. |
| Ringvormige schachtovens | De ringvormige schachtoven (Annular Shaft Kiln - ASK) is een van de vele typen kalkoventypes. Beginnend met een verticale schacht, zijn er verbrandingskamers op twee niveaus geïnstalleerd. Er zijn 4 of 5 kamers op ieder niveau, afhankelijk van de grootte van de oven. Een interne cilinder creëert een ringvormige zone waar de lading door passeert, vandaar de naam "ringvormige oven". De binnenste cylinder staat onder negatieve druk; hierdoor ontstaat een recirculatie van gas in de oven, waardoor de effectieve calcinatiezone toeneemt in vergelijking met andere verticale ovens. Hierdoor kan reactieve kalk worden geproduceerd, in vergelijking tot klassieke schachtovens. |
| Schachtovens met meerdere toevoerkanalen | De schachtoven met meerdere toevoerkanalen is een van de vele typen kalkoventechnologieën. In deze oven wordt de kalksteen (of dolomietsteen) gemengd met een lading vaste brandstof, die via de bovenkant van de oven wordt toegevoerd. Koellucht wordt vanaf de onderkant in de oven geblazen en dient als verbrandingslucht. Wanneer de koellucht opstijgt door de oven, komt het de vaste brandstof tegen (die naar beneden beweegt met de lading), waardoor hoge temperatuurpieken ontstaan. Hiermee kan een industriële kalk worden geproduceerd met een zeer lage reactiviteit, waarschijnlijk zelfs gebrande dolomiet. In sommige andere verticale ovens wordt brandstof geïnjecteerd met laterale lansen in de lading, direct in de calcinatiezone. |
| Slakken | Een bijproduct van productie van ijzer en staal dat bestaat uit oxides onzuiverheden uit de gebruikte grondstoffen en ongewenste elementen die oxideren tijdens het proces. |
| Slib | Reststoffen vast of halfvast of vloeibaar, van een gemeentelijke, commerciële of industriële afvalwaterzuiveringsinstallatie, waterverwerkingsfabriek of luchtzuiveringsfaciliteit (natte gaszuiveraars). |
| Slurry | Een suspensie van vaste deeltjes in water. |
| Smeltpunt | De temperatuur waarbij een vaste stof vloeibaar wordt. |
| SSA | Specific Surface Area is de totale beschikbare oppervlakte (m²/g). Bij rookgasbehandeling geeft dit het contactoppervlak van gebluste kalk met gassen aan. |
| Stabiliseren | In de wegenbouw reageert kalk met puzzolane materialen om bindmiddelen te produceren die progressief verharden in de aanwezigheid van water. Deze functionaliteit wordt gebruikt voor het stabiliseren van kleiachtige materialen, die worden gebruikt in dijken en funderingslagen.
Bij de glasproductie blokkeren CaO en MgO het kristallisatieproces, waardoor amorf en transparant glas wordt gestabiliseerd. |
| Standaard zuurstofoven (Basic Oxygen Furnace - BOF) - omvormer | Standaard zuurstofoven, technologie gebruikt ruw ijzer om te zetten in staal door het verwijderen van koolstof en onzuiverheden. |
| Stortterrein | Een afvalfaciliteit waar afval wordt opgeslagen. |
| Structuur | In de bouw wordt kalksteen gebruikt als aggregaat. Het vormt hierbij het skelet van betonnen structuren.
In de wegenbouw worden kalksteenaggregaten gebruikt als afdek- of bestratingslagen om belastingen op te vangen, waardoor beschadigingen aan de weg door zwaar verkeer worden verminderd. Deze structurele functionaliteit kan ook worden bereikt met grond die met kalk is behandeld. In landbouwprocessen verbetert het toevoegen van kalk de fysieke structuur van de grond, waardoor water en lucht beter kunnen penetreren. Bij slibbehandeling verbetert kalk de structuur van korrelvormige slib, waardoor het eenvoudiger vervoerd en behandeld kan worden (stapelen, opslaan, transporteren, ...). |
| Stuc | Vorm van pleister om muren te coaten. |
| Verdichting | Reductie van bulkvolume van grond of aggregaat technieken als rollen en aanstampen. |
| Verfijning | Het verwijderen van onzuiverheden in het algemeen, en in het kalkproductieproces wordt de term ook gebruikt voor malen, hydratatie of kalkmelkproductie. |
| Verharden | Verharden is een proces waarbij een structuur wordt versterkt door droging of chemische reactie.
Voorbeelden zijn het drogen van grond, binden van luchtkalk met CO2, de reactie van silica en calcium die leiden tot gebluste calciumaluminaten. Ook wel binden genoemd. |
| Verrijken | Bij de slibbehandeling wordt slib met behulp van producten van Lhoist met calcium en magnesium verrijkt, hetgeen gewenst is voor landbouwdoeleinden. |
| Verzuring | Verlaging van de pH-waarde van grond, rivieren en meren. |
| Vloeimiddel | In de glasproductie verlaagt een vloeimiddel het smeltpunt van het silicumzand (als aanvulling op andere stromen zoals Na2O), waardoor energie kan worden bespaard in de industriële glasoven.
Bij het staalproductieproces verlagen kalksteen en kalk het smeltpunt van de slak en zorgen ze voor een betere vloeibaarheid. Het is een soort chemische kalk. Een agens dat gewoonlijk uit een gemengd kalkproduct bestaat waarin vloeibaarmakers worden gebruikt die het oplossen van materiaal versnellen zodat onzuiverheden tijdens het staalproductieproces kunnen worden verzameld. Het wordt gebruikt om de afname van actieve zuurstof in de slakken en het staal te beïnvloeden. |
| Vlokvorming | Vlokvorming is een proces waarbij een zwevende stof uit een vloeistof komt in de vorm van vlokken. Uitvlokking en sedimentatie worden veel ingezet bij de zuivering van drinkwater en rioolzuivering en de zuivering van andere industriële afvalwaterstromen.
Bij een kleiachtige ondergrond in de wegenbouw, verandert kalk snel de structuur, waardoor de plasticiteit vermindert. Deze twee functionaliteiten leiden tot verbeterde grond met de mogelijkheid tot on-site transport en verdichting. |
| Voeden | Bij landbouwprocessen vormen calcium en magnesium essentiële elementen van diervoeding. |
| Vulstof | Fijngemalen kalksteen of dolomietsteen. Gebruikt als vulmateriaal in asfalt, plastic, verf en papier, bijvoorbeeld. Een substantie die aan een systeem of product wordt toegevoegd om bulk, gewicht, viscositeit, opaciteit of sterkte toe te laten nemen en die vaak wordt gebruikt om kosten te beperken. In de wegenbouw wordt kalksteen gebruikt als opvulling en gebluste kalk als een toevoeging voor asfalt om het asfalt te verstijven en de kwaliteit van het asfaltmengsel dat voornamelijk gebruikt wordt als wegoppervlak te verbeteren. |
| Zacht gebrande kalk | Ongebluste kalk met een hoge porositeit en reactiviteit. |
| Zuiveren | Bij het staalproductieproces verwijderen kalk en dolomiet onzuiverheden uit de ijzersmelt, voornamelijk silicium en aluminium, door hiermee te reageren en een vloeibare hoogovenslak te vormen. Kalk en dolomiet binden ook onzuiverheden zoals zwavel (S) en fosfor (P). |
| Bronnen: Lhoist Group, EULA Glossary |
